DHBT-2 Fıkıh Usulü: İslam Hukukunda Deliller Ders Notları

DHBT sınavına hazırlanan adaylar için fıkıh usulü, oldukça önemli bir alandır. Özellikle DHBT-2 Fıkıh Usulü kapsamında karşımıza çıkan “İslam Hukukunda Deliller” konusu, sınavlarda sıklıkla sorulan, temel kavramlardan biridir. Bu yazımızda, İslam hukukunun temel kaynakları olan delilleri, detaylıca ele alacağız. Hem sınava yönelik özet bir tekrar yapmak hem de kavramları zihninizde netleştirmek adına bu içerik faydalı olacaktır.

İslam Hukukunda Deliller – Asli Deliller (Edille-i Şer’iyye / Edille-i Erbaa)

Kur’an

Kur’an, İslam hukukunun en temel kaynağıdır. İçinde yer alan ahkâm ayetleri, doğrudan hüküm içeren ifadelerdir. Bu ayetlerin lafızları ve anlamları bazen kat’î (kesin) bazen ise zannî (ihtimalli) olabilir. “Farz kılındı”, “haramdır”, “şeytan işi pisliklerdir” gibi ifadeler, ayetin hükmünü anlamada önemlidir. DHBT 2 Fıkıh Usulü İslam Hukukunda Deliller başlığı altında bu ayetleri yorumlayabilmek, sınav başarınızı artıracaktır.

Sünnet

Sünnet, Hz. Peygamber’in söz, fiil ve onayladığı davranışlardan oluşur. Üç şekilde değerlendirilir:

• Beşerî yönüyle yaptığı fiiller,

• Sadece kendine has fiiller,

• Hüküm koyucu (teşri) fiiller.

Sünnetin işlevleri şu şekildedir:

• Açıklayıcı sünnet (örneğin: namazın kılınış şekli),

• Pekiştirici sünnet (örnek: hile yasağı),

• Sınırlandırıcı sünnet (örnek: vasiyetin üçte bir ile sınırlandırılması),

• Yeni hüküm koyucu sünnet.

Burada mütevatir hadisler, hem sübût hem delalet açısından kat’î, ahad hadisler ise genellikle zannîdir. Bu ayrım da ÖSYM DHBT formatında detaylıca sorulabilir.

İcma (Görüş Birliği)

İcma, İslam âlimlerinin bir konuda dini hüküm üzerinde görüş birliğine varmasıdır. Kur’an ve Sünnet’ten sonra üçüncü temel kaynak olarak kabul edilir. İki tür icma vardır:

• Sarih İcma: Her müctehidin açıkça görüş bildirdiği durumlar,

• Sükûtî İcma: Bir müctehidin görüşüne diğerlerinin sessiz kalmasıyla oluşan ittifak.

DHBT sınavı öncesinde bu konuları tekrar etmek, sizi rakiplerinizden bir adım öne geçirecektir. Özellikle DHBT-2 Fıkıh Usulü konularında İslam Hukukunda Deliller başlığını tam anlamıyla kavramak, sınav stratejinizin temelini oluşturmalıdır.