DHBT-2 Fıkıh Usulü: İslam Hukukunda Ehliyetler

DHBT sınavı, özellikle alan bilgisi gerektiren bölümleriyle adayları zorlayabilmektedir. Bu alanlardan biri olan İslam Hukuku, pek çok temel kavramı içerisinde barındırır. Bu yazıda, DHBT 2 İslam Hukukunda Ehliyetler başlığı altında, sınavda sıkça karşımıza çıkan ehliyet türlerini detaylı şekilde ele alacağız. Bu bilgiler, dhbt ders notları olarak çalışırken size büyük katkı sağlayacaktır. Ayrıca, ÖSYM DHBT formatında soruların mantığını kavramanıza da yardımcı olur.

İslam Hukukunda Ehliyet Nedir?

Ehliyet, bireyin dinî ve hukukî sorumluluk taşıma yetisidir. İslam hukukuna göre iki tür ehliyet vardır: Vücûb Ehliyeti (haklara ve yükümlülüklere sahip olabilme) ve Edâ Ehliyeti (fiillerinden sorumlu olabilme).

A. Vücûb Ehliyeti

Bu ehliyet, kişinin haklara sahip olabilmesi için gerekli temel yeterliliktir. İnsanın "zimmeti" yani hukukî kişiliği esas alınır. Her sağ insan bu ehliyete sahiptir.

1. Eksik Vücûb Ehliyeti

Ana rahmindeki cenin için geçerlidir. Cenin; miras, nesep, vasiyet gibi lehine olan işlemlerden yararlanabilir. Örneğin, cenine zarar verilirse gurre (kan diyeti) gerekir. Bu dönem sınırlı ehliyet anlamına gelir.

2. Tam Vücûb Ehliyeti

Doğumdan başlayarak ölüme kadar devam eder. Bu dönemde birey tüm hukukî hak ve yükümlülüklere sahiptir.

B. Edâ Ehliyeti

Bireyin fiillerinden dolayı sorumlu tutulabilmesi anlamına gelir. Bu ehliyet için akıl ve temyiz gücü şarttır.

1. Eksik Edâ Ehliyeti

7 yaş ile bulûğ arasındaki dönemdir. Bu yaş grubundaki çocuklar "mümeyyiz" kabul edilir. Mümeyyiz çocuk:

• Sırf yararına olan işlemleri veli izni olmadan yapabilir. (Hibe alma, sadaka kabulü)

• Sırf zararına olan işlemleri yapamaz. (Kefil olma, bağış yapma)

2. Tam Edâ Ehliyeti

Bulûğ çağına ulaşmış ve aynı zamanda akıl ile temyiz yetisine sahip olan birey, artık hem ibadetler hem de hukukî işlemler bakımından tam anlamıyla sorumlu kabul edilir.

DHBT 2 İslam Hukukunda Ehliyetler konusu, sınavda mutlaka karşınıza çıkabilecek konulardan biridir. Bu yüzden çalışırken bu başlığı mutlaka detaylı şekilde ele almalısınız. Yukarıdaki bilgiler, dhbt sınavı için size sağlam bir temel sunacaktır. Daha fazla dhbt ders notları ve özgün içerikler için bizi takip etmeyi unutmayın!